Edward Dusza, urodzony 7 września 1947 roku w Krakowie, to jedna z najważniejszych postaci polskiej literatury emigracyjnej. Po wyjeździe z Polski w 1969 roku osiedlił się w Stanach Zjednoczonych. Przez dekady budował tam mosty między Polską a diasporą, stając się głosem pokolenia rozproszonego po świecie. Jego twórczość, głęboko zakorzeniona w doświadczeniach emigracyjnych, patriotyzmie i duchowości, ostatecznie uczyniła go symbolem niezłomności polskiego ducha poza granicami ojczyzny.
Sylwetka literata
Urodził się 7 września 1947 r. w Krakowie. Do USA wyemigrował w 1969 r., mając 22 lata. Za oceanem rozwijał swój talent literacki, szybko stając się prawdziwą ikoną polskiej literatury migracyjnej. Publikował nie tylko pod własnym nazwiskiem, ale także pod pseudonimami A. R. Poray oraz Marian Izdebnik1.
Nie ulega wątpliwości, że obecnie Edward Dusza pozostaje jednym z najważniejszych świadków życia polskiej emigracji patriotycznej i żołnierskiej. Jego twórczość dokumentuje losy Polaków na obczyźnie, mianowicie ich tęsknoty, nadzieje i walkę o zachowanie tożsamości narodowej. Dzięki jego zaangażowaniu, polska literatura emigracyjna zyskała nowe życie, a pamięć o polskich losach poza granicami kraju została zachowana dla przyszłych pokoleń2.
Edward Dusza – życie i twórczość na emigracji
Edward Dusza zadebiutował poetycko dość szybko – już w 1970 roku na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Jednakże to dopiero kolejne lata emigracji pozwoliły mu na pełne rozwiniecie swojego talentu, który został zauważony i doceniony przez Polaków za oceanem. Jego tomy poezji, takie jak Szlakiem Madonny (1969), Przez ciemność do światła (1978, 1983), Wiatr mojej burzy (1982, 1984) czy Popioły (2005), ukazywały się w Nowym Jorku, Londynie, Chicago i Toronto, dokumentując losy polskiej diaspory.
Jaka jest poezja Edwarda Duszy? Opisać ją można jako poezję pełną metafor i odniesień do historii Polski. Twórczość poety była nie tylko wyrazem tęsknoty za Ojczyzną, ale także swoistym świadectwem o zachowanie tożsamości narodowej podczas życia na amerykańskiej ziemi3.
Działalność wydawnicza i publicystyczna
Edward Dusza nie zajmował się wyłącznie twórczością poetycką i literacką. Przez lata był aktywnym wydawcą i publicystą. Założył kilka wydawnictw, m.in. A.R. Poray Book Publishing (Nowy Jork–Chicago), Edward Dusza Publishing (Stevens Point) oraz Libra Publishing (Stevens Point–Chicago), dzięki którym promował polską literaturę na emigracji.
Edwardowi przypadł także zaszczyt zostania redaktorem naczelnym „Gwiazdy Polarnej” – najstarszego pisma polskiej emigracji w USA. Był także współpracownikiem patriotycznego pisma Czesława Maliszewskiego „Listy do Polaków”, znienawidzonego przez reżim PRL-u.
Zaangażowanie w życie polonijne
Edward Dusza to nie tylko literat, ale także aktywn uczestnikiem życia polonijnego. Zalicza się do członków Stowarzyszenia International PEN-Club oraz Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Jego działalność literacka, społeczna i polonijna zostały docenione. Edward Dusza otrzymał wiele nagród, w tym Srebrny (1981) i Złoty (1990) Krzyż Zasługi – odznaczenia przyznane przez Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. W 2019 prezydent Andrzej Duda wręczył poecie Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2019)4.
Dziś, w dobie globalizacji i migracji, twórczość Edwarda Duszy przypomina o znaczeniu korzeni, tożsamości i kultury. Jego poezja i działalność wydawnicza są nie tylko świadectwem minionych czasów, ale także inspiracją do refleksji nad współczesnymi wyzwaniami związanymi z emigracją i zachowaniem dziedzictwa narodowego. Obecnie mieszka w Stevens Point w stanie Wisconsin5.
- Edward Dusza, Związek Pisarzy Polskich Na Obczyźnie, źródło: https://www.zppno.org/lista-czlonkow/edward-dusza/ (dostęp: 29.05.2025). ↩︎
- Edward Dusza, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Dusza (dostęp: 29.05.2025). ↩︎
- Tamże. ↩︎
- Tamże. ↩︎
- Edward Dusza, Kuryer Polski – Globalna Platforma Łączności, źródło: https://kuryerpolski.us/pl/Author/Bio/dusza (dostęp: 29.05.2025). ↩︎
Bibliografia:
- Edward Dusza, Kuryer Polski – Globalna Platforma Łączności, źródło: https://kuryerpolski.us/pl/Author/Bio/dusza (dostęp: 29.05.2025).
- Edward Dusza, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Dusza (dostęp: 29.05.2025).
- Edward Dusza, Związek Pisarzy Polskich Na Obczyźnie, źródło: https://www.zppno.org/lista-czlonkow/edward-dusza/ (dostęp: 29.05.2025).
