16 grudnia 2023 roku archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego dokonali fascynujących odkryć na płaskowyżu Mesa Verde w stanie Kolorado, gdzie natrafili na rozległe galerie z malowidłami i rytami indiańskimi. Najstarsze z odkrytych obrazów, przedstawiające szamanów i wojowników, datowane są na III wiek naszej ery. To odkrycie kieruje nowe światło na historię osadnictwa w regionie oraz na kulturę prekolumbijską Indian Pueblo.
Rewolucyjne zmiany w obrazie osadniczym
Archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, pod kierownictwem dr hab. Radosława Palonki, profesora UJ, przeprowadzali badania na płaskowyżu Mesa Verde od 2011 roku. Ich prace skupiały się na prekolumbijskiej kulturze Indian Pueblo, a najnowsze ustalenia całkowicie odmieniają perspektywę dotyczącą tego obszaru osadniczego.
Profesor Palonka podkreśla, że odkrycia te rzucają nowe światło szczególnie pod kątem liczby mieszkańców i złożoności praktyk religijnych w XIII wieku. Petroglify, czyli rysunki w skale, datowane są na różne okresy, z najstarszymi pochodzącymi z III w. n.e., znanego jako okres „Wyplataczy Koszyków”. Większość z nich to rytowane obrazy z XII i XIII wieku, przedstawiające bohaterów, zwierzęta i sceny polowań.
Trudnodostępne kaniony skrywają tajemnice indiańskie
Odkrycia archeologów miały miejsce w trudno dostępnych obszarach trzech kanionów: Sand Canyon, Graveyard Canyon i Rock Creek Canyon. Informacje od lokalnych mieszkańców sugerowały istnienie tajemnic w tych rejonach, co skłoniło naukowców do weryfikacji tych przekazów. Archeolodzy byli zaskoczeni rozmiarem petroglifów – rysunków na skalnych panelach, rozciągających się przez 4 kilometry wokół masywu płaskowyżu.
Nowe znaleziska, takie jak spirale o średnicy do jednego metra, które Indianie Pueblo używali do obserwacji astronomicznych i wyznaczania charakterystycznych dni w roku, rzucają nowe światło na złożoność kultury tego regionu.
Współpraca z Indianami Pueblo
Polscy archeolodzy w Ameryce nawiązali współpracę z tubylcami, m.in. z plemion Hopi i Ute. Potomkowie Indian, pomagając zrozumieć ikonografię, przedstawienia sztuki naskalnej oraz funkcje niektórych budowli, przyczynili się do rozwoju nauki. Naukowcy planują wykorzystać nagrania wideo z przedstawicielami starszyzny poprzez utworzenie multimedialnej wystawy w Canyons of the Ancients Visitor Center and Museum. Wystawa ma być zwieńczeniem pracy polskich archeologów w Ameryce.
Unikalne podejście do badań
Zespół prof. Palonki jest jednym z nielicznych z Europy, prowadzącym badania na „Nowym Kontynencie”. Sam naukowiec przyznaje, że trudno było rozpocząć mu prace w tym miejscu, co przede wszystkim związane było z brakiem obywatelstwa amerykańskiego.
Prekolumbijska kultura Pueblo przetrwała niemal trzy tysiące lat, przechodząc od półziemianek do wielopiętrowych domostw z kamienia. Archeolodzy z UJ liczą, że dalsze badania przyniosą kolejne fascynujące odkrycia, rzucając nowe światło na historię i kulturę Indian Pueblo.
Zdjęcia pochodzą ze strony Uniwersytetu Jagiellońskiego.
