W czasie tegorocznego Święta Niepodległości Odra-Niemen zawędrowała do podwileńskich Kowalczuk, gdzie znajduje się jedna z wielu na Wileńszczyźnie polskich szkół. Podczas uroczystych obchodów narodowego święta krótkiego wywiadu udzieliła Dyrektor tej placówki, Katarzyna Macuk.
Wywiad z Dyrektorką Polskiego Gimnazjum w Kowalczukach na Wileńszczyźnie
Witam, bardzo dziękuję za zaproszenie do waszej szkoły i odwagę udzielenia wywiadu
Cała przyjemność po mojej stronie. Co do wywiadów, to rzeczywiście nie mam zbyt dużego doświadczenia, ale nie wolno bać się nowych rzeczy.
Dobrze powiedziane. Więc zacznijmy od początku, proszę powiedzieć, skąd Pani pochodzi?
Pochodzę z Litwy, z Wileńszczyzny.
Czy kiedy była Pani dzieckiem, w Pani domu dbano o zachowanie polskości?
Tak, właśnie w rodzinie, z której pochodzę o polskość dbano od urodzenia, gdyż moja mama pochodzi z Polski, spod Elbląga, ze wsi Komorowo Żuławskie. Więc korzenie mam z dwóch stron granicy, gdyż ojciec pochodzi z polskiej rodziny, ale mieszkającej tu, na Litwie. Tak więc jak mówiłam dbamy o polskość od zawsze i dbamy o nią nadal. Przekazujemy kulturę i tradycję polską dla naszych dzieci.
Jak wyglądają Pani związki z Polską? Kiedy była Pani tam pierwszy raz?
Po raz pierwszy w Polsce byłam tak naprawdę w łonie matki. Mam nawet takie zdjęcie pamiątkowe. Od dzieciństwa każde lato, przynajmniej na miesiąc byliśmy w Polsce. Przez całe swoje dzieciństwo każde wakacje spędzałam w Polsce.
Skąd pomysł, aby zająć się niełatwym zawodem nauczycielki?
O pracy pedagogicznej myślałam już będąc w klasie 11/12, tak więc kończąc szkołę średnią. Tak naprawdę początkowo byłam bardziej zainteresowana pracą w przedszkolu, ale los mój się tak potoczył, że wstąpiłam na studia pedagogiczne, na filologię polską do Uniwersytetu Pedagogicznego w Wilnie i dotychczas nie żałuję, że dokonałam takiego wyboru.
Kiedy i jak trafiła Pani do szkoły w Kowalczukach?
Po raz pierwszy do szkoły w Kowalczukach trafiłam w roku 2013, jako nauczyciel geografii, pracowałam tu przez rok. Potem objęłam stanowisko wicedyrektora w innej szkole, w Kiwiszkach. Wtedy na jakiś czas oddaliłam się od szkoły w Kowalczukach, ale w roku 2021 wróciłam tutaj na stanowisko dyrektora.
Od kiedy jest Pani dyrektorem kowalczuckiej szkoły?
Dyrektorem Gimnazjum imienia Stanisława Moniuszki w Kowalczukach jestem od 3 maja 2021 roku, czyli od takiego symbolicznego, pamiętnego dnia Święta Konstytucji 3 Maja. Zawsze uważałam to za dobry znak.
Ilu macie uczniów? Czy wszyscy wasi podopieczni mają polskie pochodzenie?
Obecnie w naszym gimnazjum uczy się 166 uczniów. Co do pochodzenia polskiego, to raczej nie wszyscy mają takie stuprocentowe pochodzenie polskie. Sporo mamy rodzin, które mają pochodzenie mieszane, polsko-białoruskie, polsko-litewskie czy polsko-rosyjskie. Jednak większość uczniów ma pochodzenie polskie.
W jaki sposób uczycie dzieci polskiej tożsamości?
Polskiej tożsamości dzieci uczymy, po pierwsze, poprzez pielęgnację tradycji i kultury polskiej. Obchodzimy wszystkie święta narodowe, na przykład dzisiejsze Święto Niepodległości czy Święto Konstytucji. Obchodzimy też religijne święta właśnie w tradycji polskiej, co roku, przed Wigilią organizujemy Jasełka, łamiemy się opłatkiem. Przede wszystkim uczymy dzieci w języku polskim wszystkich przedmiotów, poza językiem litewskim. Bardzo staramy się również, żeby nasze dzieci jak najczęściej jeździły do Polski, do naszej macierzy. Na przykład pod koniec listopada nasi uczniowie wyjeżdżają na tydzień do Gdańska. Więc będą mieli okazję do doskonalenia języka i pogłębiania polskiej kultury.
Czy otrzymujecie pomoc z Polski?
Oczywiście, że odczuwamy pomoc z Polski. Już od wielu lat wszystkie szkoły polskie na Litwie biorą udział w projekcie „Bon Pierwszaka”, tak samo jak dzieci w Polsce. Otrzymujemy również „Bon Maturzysty”. Poza tym co roku bierzemy udział w projekcie dofinansowania szkół polskich na Litwie. Dzięki temu możemy wyposażyć nasze sale w niezbędny sprzęt. Bierzemy też udział w najróżniejszych projektach, które pozwalają naszym dzieciom pojechać na obozy oraz inne rodzaje wycieczek do Polski. Dużą pomocą w tym są organizacje pozarządowe, przede wszystkim Stowarzyszenie Odra-Niemen i Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie.
Jakie są największe wyzwania dla waszej szkoły?
Największym wyzwaniem dla naszej szkoły, tak jak dla innych szkół na Litwie, zarówno polskich, jak i litewskich jest zmniejszająca się ilość dzieci, po prostu kryzys demograficzny. Co roku więcej dzieci kończy szkołę niż przychodzi. W tym roku mamy tylko piątkę dzieci w zeróweczce. Czyli właśnie widzimy, że ta przyszłość może być bardzo różna i zupełnie nie zależy to od nas. Po prostu to wszystko zależy od tego, ile dzieci będzie się rodziło na Litwie.
W jakich barwach widzi Pani przyszłość polskiego gimnazjum w Kowalczukach?
Przyszłość naszego gimnazjum widzę jednak w barwach pozytywnych. Gdyż mimo tego, że liczba dzieci ogólnie się zmniejsza, wierzę, że polska szkoła wytrwa nawet mając mniej uczniów. Mamy stałe wsparcie z Polski, dzięki czemu nasza placówka jest nowoczesna, a nauczyciele zmotywowani do pracy. Realizujemy wiele zajęć poza tradycyjną nauką w ławkach, a to na pewno będzie przyciągało do nas dzieci z Kowalczuk i okolicy. Szkoła nasza budzi po prostu zaufanie wśród lokalnej społeczności.
Dziękuję za rozmowę, oby nigdy nie zabrakło wam kandydatów do nauki w szkole, bo jak widać zapału nie zabraknie nigdy.
Dokładnie, nasza kadra ma w sobie wiele energii i bardzo lubimy gości z Polski, więc jeśli ktoś z czytelników będzie w pobliżu Kowalczuk, to zapraszamy!
Zdjęcia: Gimnazjum w Kowalczukach
oraz Andzela Aidukiene
