Dnia czwartego maja byłem jako gość na mszy w polskim kościele w Szumsku na Wileńszczyźnie. Nieoczekiwanie dowiedziałem się, że tego dnia obchodzony jest Dzień Matki i z tej okazji ksiądz proboszcz urządził małą procesję na terenie kościoła. Była to dla mnie zupełnie nieznana tradycja, której kultywowanie przez naszych rodaków z Kresów szczerze mnie wzruszyło.
Niewielka miejscowość z ciekawą historią
Szumsk położony jest kilkadziesiąt kilometrów na wschód od Wilna, tuż przy granicy z Białorusią. Ta niewielka miejscowość ma jednak ciekawą historię. Przez lata należała ona do polskiego rodu szlacheckiego Szumskich. Serce wsi stanowi wspaniały kościół pod wezwaniem świętego Michała Archanioła. Świątynia wybudowana w stylu klasycystycznym pochodzi z XVIII wieku. W prezbiterium możemy znaleźć pięknie odrestaurowany nagrobek zmarłego nagle w dzieciństwie Ludwika Szumskiego.
Obok kościoła znajduje się dawny klasztor Dominikanów, obecnie wykorzystywany jako plebania oraz Dom Pielgrzyma. W Domu nocują głównie turyści z Polski, w tym autor tego artykułu. Kawałek od głównych zabudowań miejscowości znajduje się natomiast dwór rodu Szumskich, ostatnio szczęśliwie wyremontowany przez bogatą litewską rodzinę z Wilna, która udostępnia go do zwiedzania w zamian za opłatą. Na wzniesieniu na terenie Szumska jest również kopia wileńskich Trzech Krzyży, zbudowana dzięki inicjatywie znanego księdza Stańczyka. Obecnym proboszczem parafii jest również polski ksiądz, sprawujący także posługę w sąsiednim kościele w Kowalczukach oraz w jeszcze jednej świątyni.
Obchody Dnia Matki w Szumskim kościele
Podczas mojej wizyty na Litwie z okazji Parady Polskości w Wilnie nocowałem właśnie w dawnym klasztorze przy kościele w Szumsku. W niedzielę czwartego maja wybrałem się na niedzielną mszę. Ku mojemu zdziwieniu usłyszałem podczas kazania, że tego dnia na Litwie obchodzony jest Dzień Matki. W Polsce ma on miejsce zawsze dwudziestego szóstego maja. Jak się okazje Litwa jest jedynym z kilku krajów, w których to ważne święto jest ruchome i wypada w pierwszą niedzielę maja. Jeszcze bardziej zdziwiła mnie forma obchodów Dnia Matki w Szumskim kościele. Mianowicie, od razu po Liturgii ksiądz proboszcz zarządził uroczystą procesję, jako formę szczególnego podziękowania wszystkim matkom.
Procesja z okazji Dnia Matki na Wileńszczyźnie przeszła po zielonym terenie otaczającym kościół. Święte figury i chorągwie niosły panie z Kółka Różańcowego, mężczyźni oraz dzieci przystępujące w tym roku do Pierwszej Komunii. Za księdzem trzymającym w rękach Najświętszy Sakrament podążali wierni, wśród których byłem i ja. Dziewczęta sypały kwiaty. Wyglądało to jak mniejsza wersja wielkich procesji na Boże Ciało w Polsce. Byłem wzruszony tym pięknym przejawem religijności w polskiej społeczności żyjącej niemal dwieście kilometrów od granic ojczyzny. Po krótkiej procesji wszyscy wrócili do kościoła po błogosławieństwo. Od razu po zakończonej mszy odbyło się jeszcze przygotowanie dzieci do Pierwszej Komunii, czemu również się przyjrzałem.
Wszystko odbywało się w języku polskim, tylko jedna dziewczynka mówiła modlitwy po litewsku, co zapewne wynika z sytuacji rodzinnej. Po powrocie do Domu Pielgrzyma byłem też świadkiem wręczenia prezentów matce przez syna. Wszystko to mocno zapadło mi w pamięć tym bardziej, że w ogóle nie spodziewałem się takich obchodów tego pochmurnego dnia.
Polonijne Dni Młodzieży w Szumsku
Podczas mojego pobytu w Szumsku i w sąsiednich Kowalczukach dowiedziałem się od tutejszej młodzieży, o kolejnej wspaniałej inicjatywie lokalnej społeczności. Co roku bowiem przy Szumskiej parafii odbywają się Katolickie Dni Młodzieży, które w roku 2025 przyjęły nazwę Polonijnych Dni Młodzieży. Organizowane są przez lokalnych mieszkańców, w tym nauczycieli ze szkoły w Kowalczukach oraz młodzież związaną z Parafią i Ruchem Oazowym. Tegoroczne PDM odbędą się w dniach 22-24 sierpnia 2025. Co roku to wydarzenie gromadzi młodych Polaków z Wileńszczyzny, a także gości z Polski. Wszyscy rodacy są zaproszeni. Miejsce noclegowe zapewnia Dom Pielgrzyma oraz szkoła w Szumsku.
Urok lokalnych tradycji
Udział w niespodziewanej procesji w Szumsku wywarł na mnie duże wrażenie. To jest właśnie niepowtarzalny urok lokalnych tradycji, które kultywowane są przez ludzi niezależnie od zmieniających się czasów. Polacy z Wileńszczyzny wciąż mnie zaskakują. Zachęcam również do udziału w Polonijnych Dniach Młodzieży na terenie Parafii w Szumsku. Rodacy z dawnych Kresów potrzebują naszej obecności.
