Polonia w Hiszpanii – Madryt, Barcelona, Alicante

Według oficjalnych danych (z 2022 r.) w Hiszpanii mieszka około 52 tys. Polaków. Największym skupiskiem Polonii jest stolica kraju – Madryt, choć nie jest to jedyny ośrodek, w którym spotkać można spore skupisko Polaków. Co warto wiedzieć o Polonii zamieszkującej słoneczną Hiszpanię?

Historia emigracji do Hiszpanii

Polacy na terenie Hiszpanii byli obecni od co najmniej XVI w. Wiadomo, iż w okresie I Rzeczpospolitej do Hiszpanii przybywali polscy podróżnicy, kupcy, dyplomaci oraz duchowni. Po rozbiorach na ziemiach hiszpańskich pojawiło się wielu polskich żołnierzy. Polacy brali oni m.in. udział w hiszpańskiej wojnie domowej w latach 1936-1939 r., nie była to jednak liczna grupa¹.

Liczba Polaków w Hiszpanii zaczęła się zwiększać po wybuchu II wojny światowej. Dla większości Hiszpania nie miała być jednak destylacją końcową, ale jedynie przystankiem w trakcie emigracji za ocean. Część uchodźców została zatrzymana i internowana w obozach hiszpańskich (nie jest znana dokładna liczna, szacuje się jednak, że przez obóz w Miranda de Ebro przewinęło się od 1200 do 2000 naszych rodaków). Według dostępnych informacji, jedynie kilkadziesiąt osób z tej liczby zdecydowało się na stałe pozostać w Hiszpanii po zakończeniu wojny².

Znaczący wzrost liczby Polaków w Hiszpanii rozpoczął się w latach 80. XX w. Napływ polskich imigrantów związany był z wprowadzeniem stanu wojennego. I znów, Hiszpania miała być jedynie „krajem tranzytowym” w podróży do USA, Kanady lub Australii. Szacuje się, że Hiszpania stanowiła „przystanek” dla około 1500 Polaków. Sytuacja zmieniła się nieco po 1989 r., gdy polityka migracyjna wspomnianych państw zamorskich uległa zaostrzeniu – wówczas większa ilość Polaków zaczęła przybywać na stałe właśnie do Hiszpanii ze względu na jej łagodniejszą politykę migracyjną³.

Największa liczba Polaków zamieszkiwała w Hiszpanii w 2011 r. – wówczas, według oficjalnych statystyk, w kraju zamieszkiwało ponad 85 tys. osób polskiego pochodzenia. Od tamtego czasu liczebność Polaków maleje, co wiąże się z kryzysem finansowym i problemami gospodarczymi. Według ostatnich danych demograficznych Hiszpanię zamieszkuje obecnie 52 495 osób pochodzenia polskiego⁴.

Polacy są dość aktywną społecznością – prowadzą własne portale informacyjne (m.in. https://www.cowmadrycie.pl/polonia/, https://madrytonline.pl/, https://alicanteonline.pl/, https://poloniabarcelona.pl/) oraz wydają własne gazety i czasopisma (m.in. magazyn „Hola Polacos⁵” czy taż gazeta „Polska Costa⁶”).

Kawiarnia prowadzona przez Polaków w Hiszpani. Źródło: https://wydarzenia.interia.pl/zagranica/news-polacy-upodobali-sobie-ten-kierunek-podaja-dwa-glowne-powody,nId,7461613

Polonia w Madrycie

Madryt stanowi największe skupisko Polonii w Hiszpanii wynoszące 5558 osób pochodzenia polskiego⁷. Niemniej jednak – co ciekawe – większość Polaków zamieszkuje mniejsze miejscowości położone wokół Madrytu, a sama stolica jest miejscem związanym z ich życiem zawodowym, kulturalnym i polonijnym. Najwięcej Polaków zamieszkuje miejscowości Alcalá de Henares, Coslada, Parla, Getafe Mostoles oraz Alcorcón⁸.

Madryt bez wątpienia uznać można za centrum życia polonijnego. Działają tu m.in. polskie sklepy i restauracje (np. restauracja „La Polonesa”), kawiarnie (Cafe „Mi Varsovia”), działają prowadzone przez Polaków kancelarie prawne, a w trzech kościołach odprawiane są Msze Święte w języku polskim. Ponadto, W bibliotece publicznej w Vallecas znajduje się Centrum Kultury Polskiej. W samym Madrycie działa także 5 Fundacji i Stowarzyszeń:

• Hiszpańsko-Polskie Stowarzyszenie Kulturalne „FORUM” Asociación Cultural Hispano-Polaca „Forum”,
• Stowarzyszenie Polaków w Hiszpanii „Nasz Dom” Asociación de Polacos en España”Nasz Dom-Nuestra Casa”,
• Stowarzyszenie Polaków w Hiszpanii „Orzeł Biały” Asociación de Polacos en España „Aguila Blanca”,
• Stowarzyszenie Polaków w Hiszpanii „Klub Wawel”,
• Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Mówiących Po Polsku „POLONICA”⁹.

Polonia w Barcelonie

Barcelonę uznać można za drugi największy ośrodek polonijny w Hiszpanii – według oficjalnych statystyk w mieście i jego okolicach zamieszkuje 3088 osób pochodzenia polskiego¹⁰. Nowi polscy imigranci często wybierają to miejsce zarówno z przyczyn ekonomicznych, jak i z uwagi na atrakcyjne walory Barcelony i Katalonii – piękne plaże, ciepły klimat i wspaniała architektura. Polacy w Barcelonie znajdują zatrudnienie w różnych branżach, takich chociażby jak budownictwo, gastronomia czy różnego rodzaju usługi¹¹. Nierzadko jednak nowe osoby mają problemy z odnalezieniem się, czy też napotykają na trudności językowe. Polska społeczność oferuje jednak pomoc w adaptacji, co w znacznym stopniu może ułatwić pierwsze miesiące spędzone w nowym miejscu zamieszkania¹².

W Barcelonie oraz w pobliskiej gminie Gava działają polskie szkoły¹³, a lokalna społeczność polonijna organizuje różne wydarzenia integracyjne, m.in. 32 Finał WOŚP, Polskie Półkolonie Dziecięce, czy też polskie pikniki¹⁴.

Plakat ogłaszający polskie półkolonie w Barcelonie, źródło: https://poloniabarcelona.pl/dzieciece-polskie-polkolonie-w-barcelonie

Polonia w Alicante

W rejonie Alicante (głównie samo miasto oraz położone nieco bardziej na południe miasto Torrevieja) może mieszkać nawet kilkanaście tysięcy Polaków. Jest ich na tyle dużo, że zaczęli oni tworzyć swoją małą społeczność i jak sami przyznają – faktycznie może być ich nawet więcej, niż mówią statystyki¹⁵. Co ciekawe, liczba Polaków w Alicante zwiększyła się w ciągu ostatnich dwóch lat. Wzrost zainteresowania Hiszpanią pojawił się po wybuchu wojny na Ukrainie – półwysep Iberyjski jako dość odległy od frontu kierunek, jawił się wielu Polakom jako dość bezpieczna opcja. Z drugiej strony do Alicante przyciągają atrakcyjne ceny nieruchomości. Według relacji Patrycji Karoń, pracującej w lokalnym biurze nieruchomości, na 40 sprzedanych w rejonie Alicante mieszkań 6 zostaje nabytych przez polskie rodziny¹⁶. Wielu Polaków pracuje właśnie w branży nieruchomości, kompleksowo przeprowadzając swoich klientów przez proces zakupu mieszkania lub domu.

Obecnie w Alicante bez problemu można zjeść polski sernik, papieskie kremówki czy pierogi. Dostępne są polskie portale informacyjne, bez problemu można zauważyć samochody na polskich rejestracjach czy też po prostu – usłyszeć w Alicante polski język na ulicy¹⁷. A dlaczego właśnie Alicante? Cóż, w porównaniu do Barcelony czy Marbelli, rejon ten wciąż nie jest aż tak bardzo turystyczny, co z perspektywy mieszkańca stanowi niewątpliwą zaletę.

Krajobraz Alicante. Źródło: pixabay.pl

1. R. T. Tomczak, W bojach o wolność Hiszpanii. Udział Polaków w Hiszpańskiej wojnie domowej (1936-1939), cz. 1: Po stronie frankistowskiej, Portal Histmag, źródło: https://histmag.org/W-bojach-o-wolnosc-Hiszpanii.-Udzial-Polakow-w-hiszpanskiej-wojnie-domowej-1936-1939.-Cz.-1-Po-stronie-frankistowskiej-8245 (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
2. Polonia w Hiszpanii, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Polonia_w_Hiszpanii (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
3. Tamże. ↩︎
4. Población extranjera por país de nacionalidad, edad (grupos quinquenales) y sexo, Portal Instituto Nacional de Estadistica, źródło: https://www.ine.es/jaxi/Tabla.htm?path=/t20/e245/p04/provi/l0/&file=00000008.px (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
5. Hola Polacos, strona na Facebooku, źródło: https://www.facebook.com/holapolacos (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
6. Polska Costa, Polska Gazeta w Hiszpanii – wydanie internetowe, źródło: https://torreviejaonline.pl/wp-content/uploads/2024/05/polska-gazeta-hiszpania-5.pdf (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
7. Población extranjera por país de nacionalidad, edad (grupos quinquenales) y sexo… poz. cyt. ↩︎
8. Polonia w Hiszpani… poz. cyt. ↩︎
9. Polacy w Madrycie, Portal „Co w Madrycie”, źródło: https://www.cowmadrycie.pl/polonia/ (dostęp 07.06.2024). ↩︎
10. Población extranjera por país de nacionalidad, edad (grupos… poz. cyt. ↩︎
11. Polacy w Barcelonie: jak radzą sobie za granicą, Portal Polonia Barcelona, źródło: https://poloniabarcelona.pl/polacy-w-barcelonie-jak-radza-sobie-za-granica/ (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
12. Tamże. ↩︎
13. Szkoła Polska w Barcelonie i Gava poszukuje nauczycieli, portal Polonia Barcelona, źródło:  https://poloniabarcelona.pl/szkola-polska-w-barcelonie-i-gava-poszukuje-nauczycieli-2/ (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
14. Portal Polonia Barcelona, źródło: https://poloniabarcelona.pl/ (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
15. J. Dressler, News: Polacy upodobali sobie ten kierunek, podają dwa główne powody, Portal Interia.pl, źródło: https://wydarzenia.interia.pl/zagranica/news-polacy-upodobali-sobie-ten-kierunek-podaja-dwa-glowne-powody,nId,7461613 (dostęp: 07.06.2024). ↩︎
16. Tamże. ↩︎
17. Tamże. ↩︎

Bibliografia

1. Dressler J., News: Polacy upodobali sobie ten kierunek, podają dwa główne powody, Portal Interia.pl, źródło: https://wydarzenia.interia.pl/zagranica/news-polacy-upodobali-sobie-ten-kierunek-podaja-dwa-glowne-powody,nId,7461613 (dostęp: 07.06.2024).
2. Hola Polacos, strona na Facebooku, źródło: https://www.facebook.com/holapolacos (dostęp: 07.06.2024).
3. Población extranjera por país de nacionalidad, edad (grupos quinquenales) y sexo, Portal Instituto Nacional de Estadistica, źródło: https://www.ine.es/jaxi/Tabla.htm?path=/t20/e245/p04/provi/l0/&file=00000008.px (dostęp: 07.06.2024)
4. Polacy w Madrycie, Portal „Co w Madrycie”, źródło: https://www.cowmadrycie.pl/polonia/ (dostęp 07.06.2024).
5. Polacy w Barcelonie: jak radzą sobie za granicą, Portal Polonia Barcelona, źródło: https://poloniabarcelona.pl/polacy-w-barcelonie-jak-radza-sobie-za-granica/ (dostęp: 07.06.2024).
6. Polonia w Hiszpanii, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Polonia_w_Hiszpanii (dostęp: 07.06.2024).
7. Polska Costa, Polska Gazeta w Hiszpanii – wydanie internetowe, źródło: https://torreviejaonline.pl/wp-content/uploads/2024/05/polska-gazeta-hiszpania-5.pdf (dostęp: 07.06.2024).
8. Portal Polonia Barcelona, źródło: https://poloniabarcelona.pl/ (dostęp: 07.06.2024).
9. Szkoła Polska w Barcelonie i Gava poszukuje nauczycieli, portal Polonia Barcelona, źródło: https://poloniabarcelona.pl/szkola-polska-w-barcelonie-i-gava-poszukuje-nauczycieli-2/ (dostęp: 07.06.2024).
10. Tomczak R. T., W bojach o wolność Hiszpanii. Udział Polaków w Hiszpańskiej wojnie domowej (1936-1939), cz. 1: Po stronie frankistowskiej, Portal Histmag, źródło: https://histmag.org/W-bojach-o-wolnosc-Hiszpanii.-Udzial-Polakow-w-hiszpanskiej-wojnie-domowej-1936-1939.-Cz.-1-Po-stronie-frankistowskiej-8245 (dostęp: 07.06.2024).