Tadeusz Kościuszko – Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej podczas powstania 1794 r. – od ponad dwustu lat przynależy do kanonu polskich bohaterów narodowych. Kościuszkowskie rocznice – rocznica insurekcji czy rocznica śmierci Naczelnika – były obchodzone na ziemiach polskich podczas zaborów i miały doniosłe znaczenie dla zachowania polskiej tożsamości. Przed 1918 r. uroczystości rocznicowe przeradzały się w wielkie, patriotyczne manifestacje i stawały się orężem w walce o zachowanie wspólnoty narodowej.
W 1894 r. obchody z okazji 100. rocznicy insurekcji kościuszkowskiej miały wyjątkowy rozmach. Objęły wszystkie trzy zabory, jednak największy rezonans miały w autonomicznej Galicji. Właśnie wtedy zaprezentowana została we Lwowie panorama Racławice Jana Styki i Wojciecha Kossaka stając się najbardziej spektakularnym akcentem obchodów. „Dla generacji żyjącej pod zaborami była ona „pokrzepieniem serc”, budzicielką poczucia narodowego, wizją walki o niepodległość ojczyzny z udziałem chłopskiego wojska , co było marzeniem ideologów i działaczy całego XIX stulecia”.
Warto przypomnieć, że Tadeusz Kościuszko urodził się na Kresach, na Polesiu we wsi Mereczowszczyzna. Dawny folwark i wyludniona wieś leżą niewiele ponad 140 km od Brześcia. Dzisiaj jest to terytorium Białorusi. Nizinny teren porośnięty jest rozłogami i starymi lasami sosnowymi. Jednak Polesie to przede wszystkim kraina jezior, bagien, torfowisk i sieć dziko płynących rzek na czele z największą – Prypecią.
Kościuszko urodził się w Mereczowszczyźnie w 1746 r.Dokładna data nie jest znana. Wiadomo natomiast, że w dniu 12 lutego 1746 r. został ochrzczony w kościele p.w. Św. Trójcy w Kosowie Poleskim i otrzymał imiona Andrzej Tadeusz Bonawentura. I właśnie na tej podstawie za datę przyjścia na świat Naczelnika uznaje się dzień, któremu patronuje św. Andrzej czyli 4 lutego. Jednak bez względu na to, kiedy Kościuszko ostatecznie świętował swoje urodziny to na pewno robił to, przynajmniej w dzieciństwie i latach młodzieńczych, w domu rodzinnym, w dworku w Mereczowszczyźnie. Na początku XVIII w. cały folwark należał do Sapiehów. W 1733 r. został przekazany – jako zastaw – Ludwikowi Kościuszce – ojcu Tadeusza. Dworek, w którym rodzina Kościuszków spędziła 31 lat, był niewielkim parterowym budynkiem wzniesionym z drewna. Jego wysoki dach przykrywała słomiana strzecha, a wejście główne poprzedzał ganek wsparty na czterech filarach.
W 1764 r. kolejny właściciel majątku – Jan Jerzy hrabia Flemming – zwrócił najemcom sumę pozostającą w zastawie. Kościuszkowie musieli przenieść się do Siechnowicz, a dwór zaczął niszczeć. Po raz pierwszy wyremontowano go dopiero w 1857 r. Później, już w wolnej Polsce, również był kilkakrotnie odnawiany, a w 1936 r. utworzono w nim muzeum będące miejscem pamięci o Naczelniku. Niestety podczas II wojny światowej, w 1942 r., dwór wraz ze wszystkimi artefaktami i pamiątkami po Kościuszce został spalony przez sowieckich partyzantów. Później wycięto także otaczające go stare drzewa. Po rodzinnym domu polskiego bohatera zostały jedynie same fundamenty. I to właśnie na nich w 2004 r., w 210 . rocznicę insurekcji kościuszkowskiej , dwór odrestaurowano i utworzono w nim ponownie muzeum Tadeusza Kościuszki. Koszty odbudowy pokryte zostały z białoruskich środków publicznych, a wsparcia finansowego udzieliła również ambasada Stanów Zjednoczonych w Mińsku. Rekonstrukcja przebiegła dość szybko i sprawnie. Odbudowując dworek wzorowano się na starych rysunkach z XIX w. i późniejszych fotografiach. Obecnie miejsce urodzenia Tadeusza Kościuszki udostępnione jest zwiedzającym, tylko że jego ścian nie zdobią już oryginalne portrety czy rysunki, a jedynie ich kopie.
Na zakończenie trzeba odnotować, że władze białoruskie podejmują próby wypromowania dworku w Mereczowszczyźnie jako atrakcji turystycznej związanej z polskim bohaterem.
