Lommel to średniej wielkości miasto położone we wschodniej Belgii. Słynie ono z malowniczych oraz unikatowych krajobrazów, kopalni srebrnego piasku, jest też jednym z trzech największych ośrodków handlowych w Belgii. Lommel ma jednak jeszcze jedno oblicze, związane z historią II wojny światowej, o którym przypominają cmentarze wojskowe. Jednym z nich jest największy w Belgii, polski cmentarz wojskowy.
Urokliwe miasto z historią w tle
Lommel to niewielkie, urokliwe miasto położone w północno-wschodniej części Belgii, w prowincji Limburgia, niedaleko granicy z Holandią. Liczące około 30 tysięcy mieszkańców1, słynie z malowniczych krajobrazów, rozległych lasów i wydm, które przyciągają turystów poszukujących ciszy i kontaktu z naturą. Lommel jest również ośrodkiem przemysłowym i handlowym, znanym z produkcji szkła i przemysłu metalurgicznego2. Miasto znane jest również z rozwiniętej infrastruktury turystycznej, w tym atrakcyjnych szlaków rowerowych i spacerowych, które prowadzą przez zielone tereny oraz malownicze rezerwaty przyrody, takie jak „Lommel Sahara” – unikalny, piaszczysty obszar leśny.
Miasto łączy w sobie zarówno nowoczesne aspekty rozwoju gospodarczego, jak i głęboką więź z przeszłością. Lommel szczyci się bogatą historią, której ważnym elementem jest okres II wojny światowej, podczas której miasto znalazło się na trasie ofensywy aliantów. To właśnie te wydarzenia sprawiły, że Lommel stało się miejscem pamięci o polskich żołnierzach, którzy walczyli o wyzwolenie regionu.
Polski Cmentarz Wojskowy w Lommel – symbol bohaterstwa i pamięci
Polski Cmentarz Wojskowy w Lommel, to jedno z najważniejszych europejskich miejsc upamiętniających polskich żołnierzy, poległych na frontach II wojny światowej. Jest to największy polski cmentarz wojskowy na terytorium Belgii i jeden z najbardziej symbolicznych w Europie Zachodniej, świadczący o poświęceniu polskich sił zbrojnych w walce zarówno o wolność i niepodległość swojej ojczyzny, jak i wolność i niepodległość całej Europy.
Cmentarz w Lommel powstał w 1946 r. z inicjatywy władz brytyjskich, aby uczcić polskich żołnierzy, poległych w walkach w różnych miejscach w Belgii i Holandii. Spoczęli tu m.in. polscy lotnicy walczący o wyzwolenie Belgii oraz żołnierze z 1. Dywizji Pancernej dowodzonej przez generała Stanisława Maczka. Dywizja ta brała udział w wyzwalaniu Belgii, w tym w kluczowej bitwie o miasto Ypres oraz podczas walk o przełamanie linii obronnych Niemców w Holandii. Polski wkład w te działania był nieoceniony, a wielu żołnierzy oddało swoje życie, by wyzwolić okupowane przez hitlerowców tereny. Najmłodsi z poległych mieli 18 lat3.
Na cmentarzu spoczywa 257 żołnierzy polskich (zginęli oni w walkach w rejonie Flandrii i Brabancji w 1944 roku), 24 lotników (w tym dwóch nieznanych) oraz trzech członków ruchu oporu, omyłkowo uznanych za lotników4. Wśród nich są zarówno młodzi rekruci, jak i doświadczeni oficerowie, którzy walczyli w obronie wolności Polski i Europy.
Za wolność waszą i naszą
Cmentarz w Lommel jest zaprojektowany w sposób bardzo prosty i elegancki, oddający hołd żołnierzom w skromny, ale wymowny sposób. Białe, marmurowe krzyże rozmieszczone są w dwóch alejach, w równych rzędach, symbolizując zarówno równość w śmierci, jak i dyscyplinę wojskową. Znajdziemy tu 255 krzyży oraz 2 tablice z Gwiazdą Dawida. Na każdym z tych pomników widnieje imię i nazwisko poległego żołnierza, przydział jednostki wojskowej oraz data i miejsce jego śmierci. Miejscowości takie jak Ieper, Gent, Stekene, Roesllare, Merksplas znaczą wojenny szlak wojskowy polskich żołnierzy5.
Centralnym punktem cmentarza jest duży, 6-metrowy krzyż oraz tablica pamiątkowa, na której wyryte są słowa hołdu dla poległych: „Za naszą i waszą wolność!”. Napis umieszczony został w trzech językach: polskim, francuskim i flamandzkim. Z kolei w 1959 r. na cmentarzu postawiono marmurową rzeźbę autorstwa Mariana Wnuka. Przedstawia ona kobietę z wieńcem laurowym i ma upamiętniać najmłodszych z poległych wojskowych6.
Znaczenie cmentarza
Polski Cmentarz Wojskowy w Lommel jest nie tylko miejscem pamięci o polskich żołnierzach, którzy polegli w walkach o wolność, ale także przypomnieniem o trudnej historii Polski i jej roli w II wojnie światowej. Dla Polaków to miejsce ma ogromne znaczenie emocjonalne i symboliczne, gdyż przypomina o polskim wysiłku wojennym w Europie Zachodniej, który przez wiele lat po wojnie był marginalizowany.
Dla Belgów i Holendrów cmentarz w Lommel jest także miejscem wdzięczności za wyzwolenie ich krajów spod okupacji niemieckiej. Wciąż pamiętają oni nie tylko wkład Polaków, ale także fakt, że Dywizja Generała Maczka, mimo trudów, podczas walk dążyła do minimalizowania strat pośród ludności cywilnej oraz w infrastrukturze miasta7.
Co roku we wrześniu w Lommel odbywają się uroczystości upamiętniające ku czci żołnierzy biorących udział w wyzwalaniu Francji, Belgii i Holandii. I praktycznie co roku wybrzmiewają tu pamiętne słowa generała Maczka: „Żołnierz polski bije się za wolność wielu narodów, ale umiera tylko dla Polski”8. W uroczystościach udział biorą przedstawiciele Króla Belgów, reprezentacji ambasady RP w Królestwie Belgii, członkowie korpusu dyplomatycznego, przedstawiciele władz lokalnych oraz harcerze, przedstawiciele weteranów, różnych stowarzyszeń i środowisk kombatanckich, czy też uczniowie szkół9.
Polski Cmentarz Wojskowy w Lommel to nie tylko miejsce spoczynku polskich bohaterów, ale również symbol wspólnej walki o wolność i niepodległość w czasach, kiedy Europa była pogrążona w chaosie wojennym. Dzięki staraniom wielu osób i instytucji pamięć o poległych żołnierzach jest wciąż żywa, a cmentarz w Lommel pozostaje ważnym punktem na mapie polskich miejsc pamięci w Europie. To nie tylko hołd dla bohaterów, ale również przypomnienie o wartościach, za które walczyli: „za wolność waszą i naszą!”
- Lommel, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lommel (dostęp: 14.09.2024). ↩︎
- Lommel, Wikipedia, the free encyklopedia, źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Lommel (dostęp: 14.09.2024). ↩︎
- Polski cmentarz wojenny w Lommel, portal Liberation Route Europe, źródło: https://www.liberationroute.com/pl/pois/379/lommel-polish-war-cemetery (dostęp: 14.09.2024) ↩︎
- Polski Cmentarz Wojenny w Lommel (Belgia), portal Polish Air Force, źródło: https://www.polishairforce.pl/_cmlommel.html (dostęp: 14.09.2024). ↩︎
- Polski cmentarz wojenny w Lommel, portal Liberation Route Europe… poz. cyt. ↩︎
- Tamże. ↩︎
- A. Pinkowski, Obchody wyzwolenia Lommel – dziękujemy Wam, polscy bohaterowie!, portal Wojsko Polskie, źródło: https://www.wojsko-polskie.pl/11dkpanc/articles/aktualnosci-w/obchody-wyzwolenia-lommel-dziekujemy-wam-polscy-bohaterowie/ (dostęp: 14.09.2024). ↩︎
- Polski cmentarz wojenny w Lommel, portal Liberation Route Europe… poz. cyt. ↩︎
- A. Pinkowski. poz. cyt. ↩︎
Bibliografia:
- Lommel, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lommel (dostęp: 14.09.2024).
- Lommel, Wikipedia, the free encyklopedia, źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Lommel (dostęp: 14.09.2024).
- Polski cmentarz wojenny w Lommel, portal Liberation Route Europe, źródło: https://www.liberationroute.com/pl/pois/379/lommel-polish-war-cemetery (dostęp: 14.09.2024).
- Polski Cmentarz Wojenny w Lommel (Belgia), portal Polish Air Force, źródło: https://www.polishairforce.pl/_cmlommel.html (dostęp: 14.09.2024).
- A. Pinkowski, Obchody wyzwolenia Lommel – dziękujemy Wam, polscy bohaterowie!, portal Wojsko Polskie, źródło: https://www.wojsko-polskie.pl/11dkpanc/articles/aktualnosci-w/obchody-wyzwolenia-lommel-dziekujemy-wam-polscy-bohaterowie/ (dostęp: 14.09.2024).
