Wiek XIX stał się epoką wybitnych odkryć i badań naukowych. Polski orientalista, Józef Kowalewski, swoją pasją i pracą położył fundamenty pod zrozumienie kultury Mongolii, stając się pionierem w badaniach nad językiem mongolskim, lamaizmem i buddyzmem. Jego życie i dzieło to podróż stawiająca pomost między światem Zachodu a tajemniczymi zakątkami Azji.
Eksplorator nieznanego – Józef Kowalewski i jego pasja do kultury Wschodu
Urodzony 9 stycznia 1801 r. w Brzostowicy Wielkiej, Józef Kowalewski już jako student Uniwersytetu Wileńskiego wykazywał się zainteresowaniem i talentem do nauk humanistycznych. Kowalewski rozpoczął swoją naukową podróż podczas studiów z filologii klasycznej w Wilnie. Wstąpił do Towarzystwa Filomatów i Filaretów, gdzie zajął się tłumaczeniem klasycznych tekstów, takich jak „Owidiusz” czy „Herodot”. Po swoim zaangażowaniu w działalność towarzystwa, w 1823 roku został zesłany do Kazania, gdzie miał okazję zgłębiać język arabski, perski i tatarski. Tam też zaczął swoją fascynującą podróż badawczą w głąb kultury mongolskiej.
To zetknięcie z kulturą mongolską i buriacką miało zdefiniować jego życiową ścieżkę. Kowalewski z uwagą, niemal pasjonacką skrupulatnością poznał lamaizm – odłam buddyzmu dominujący w Mongolii, ćwicząc swoje językowe zdolności i przenikał w świat buriackiej kultury. Jego badania nie były pracą gabinetową. To miesiące spędzone na stepach, przy ołtarzach świątyń, to również gromadzenie materiałów i tekstów, które miały stać się podstawą do dalszych prac.
W 1828 roku jako członek poselstwa rosyjskiego wyruszył w podróż do Mongolii. Jego zainteresowanie kulturą, językiem i religią mongolską szybko przerodziło się w intensywne badania, szczególnie nad lamaizmem, kulturą buriacką i językiem mongolskim. Po powrocie do Rosji, Kowalewski kontynuował swoje badania, podróżując po różnych regionach Mongolii i zbierając niezwykle cenne materiały dla nauki.
Dzieła pisarskie
Na Uniwersytecie w Kazaniu, zdobył tytuł profesora w pierwszej w Europie Katedrze Filologii Mongolskiej. To właśnie tam w latach 1836-1837 opracował „Mongolską Chrestomatię”, a jego największym dziełem było wydanie w latach 1844-1849 słownika mongolsko-rosyjsko-francuskiego, czyli fundamentalnej pracy dla XIX-wiecznych orientalistów
Swoją wiedzą podzielił się również z rodakami. Po rocznej podróży powrócił do Polski, gdzie na Uniwersytecie Warszawskim wykładał historię. Nie przestał jednak publikować, a jego prace, takie jak „Historia Wschodu” czy „Biografie Dalajlam tybeckich” są świadectwem jego głębokiego zrozumienia i dociekliwości naukowej. Jego naukowe osiągnięcia oraz wkład w badania nad kulturą mongolską zostały uhonorowane nazwaniem jego imieniem szczytu w górach Tawan Bogd w Mongolii.
Zmarł 7 listopada 1878 roku w Warszawie, ale pamięć o nim tkwi w nazwanym jego imieniem szczycie górskim oraz w każdej stronie jego publikacji, które otwierają przed dociekliwymi drzwi do świata azjatyckiej duchowości i języka. Kowalewski to postać, której rozległa erudycja i skuteczność w terenowych badaniach czynią go jedną z najważniejszych postaci w historii polskiej orientalistyki.
Filolog, orientalista, badacz kultury mongolskiej
Józef Kowalewski, znany filolog, orientalista i badacz kultury mongolskiej, to postać, której naukowe osiągnięcia zapisały się w historii polskiej i światowej humanistyki. Jego prace poświęcone językowi mongolskiemu oraz lokalnym odmianom buddyzmu przyniosły mu uznanie jako wybitnego badacza tej dziedziny.
Dorobek naukowy Józefa Kowalewskiego jest podziwiany przez badaczy na całym świecie. Jego prace nad językiem mongolskim oraz lokalnymi gałęziami buddyzmu pozostają ważnym źródłem wiedzy dla naukowców i pasjonatów orientalistyki. Jego życiowa pasja i oddanie badaniom kultury mongolskiej sprawiły, że jego dziedzictwo pozostaje żywe i inspirujące dla kolejnych pokoleń badaczy.
