Witold Gerutto to postać, której historia życia jest wyjątkowo barwna i nierozerwalnie związana z burzliwymi losami Europy Środkowo-Wschodniej na początku XX wieku. Choć w Polsce jego imię nie jest powszechnie znane, Gerutto zasługuje na uwagę jako sportowiec, olimpijczyk i człowiek, który swoją pasją oraz determinacją zdołał osiągnąć sukcesy w sportach lekkoatletycznych, mimo przeciwności losu i trudnej sytuacji historycznej.
Polak, który narodził się w Chinach
Witold Gerutto urodził się 1 września 1912 roku w Harbinie, mieście położonym w północno-wschodnich Chinach, w regionie Mandżurii1. Harbin w tamtym okresie był miejscem niezwykle specyficznym – miastem, które przyciągało wielu Europejczyków, głównie Rosjan, Polaków i Żydów. Powód był prosty: bliskość Kolei Wschodniochińskiej oraz rosnące znaczenie miasta jako centrum handlowego i przemysłowego uczyniło z niego strategiczny ośrodek o międzynarodowym charakterze (ciekawostką jest, że za założyciela Harbinu uznaje się Polaka – Adama Szydłowskiego)2. W wyniku rewolucji październikowej i związanych z nią represji, wielu Polaków emigrowało na wschód, a Harbin stał się jednym z ważniejszych ośrodków polskiej emigracji3. Witold Gerutto przyszedł na świat właśnie w tej wyjątkowej wspólnocie. Jego ojciec, Jan Gerutto był urzędnikiem pocztowym pracującym przy linii telefonicznej kolei transsyberyjskiej4.
Wyjazd do Polski Witolda i zamiłowanie do sportu
W latach 20. XX wieku rodzina Gerutto zdecydowała się na powrót do Polski, co wówczas oznaczało wyjazd z Harbinu do kraju, który odzyskał niepodległość po 123 latach zaborów. Dla młodego Witolda była to duża zmiana, nie tylko geograficzna, ale również kulturowa. Rodzina Gerutto osiedliła się w Grodnie. Tam młody Witold ukończył szkołę powszechną (w 1923 r.), a następnie Gimnazjum Humanistyczne im. A. Mickiewicza (w 1931 r.) oraz Dywizyjny Kurs Pochorążych Rezerwy Piechoty w 76 pp. (1933-1934). Następnie wyjechał do Wilna, gdzie w 1934 r. podjął studia prawnicze, które zakończuł w 1938 r. zdobywając tytuł magistra5.
Pierwsze lata w Polsce nie były dla Witolda łatwe. Przystosowanie się do nowej rzeczywistości wymagało od niego i jego rodziny wielkiej determinacji. Witold był utalentowanym młodzieńcem, a pośród swoich rówieśników wyróżniał się sprawnością fizyczną i zapałem do sportu, dlatego szybko znalazł swoje miejsce w środowisku lekkoatletycznym. I to właśnie ze sportem, a nie z prawem, postanowił związać swoje życie.
Początkowo Gerutto skupiał się na biegach średnich oraz rzucie dyskiem i oszczepem, co było wówczas popularnym zestawem konkurencji lekkoatletycznych. Dyscypliny te wymagały zarówno szybkości, jak i siły, co idealnie odpowiadało fizycznym predyspozycjom Witolda. Jego talent oraz zaangażowanie nie przeszły niezauważone przez polskich trenerów, którzy dostrzegli w nim przyszłego reprezentanta Polski na arenie międzynarodowej.
Pierwsze sukcesy Gerutto w rodzimych klubach
Od początku swojej kariery Witold Gerutto odnosił sportowe sukcesy. W okresie międzywojennym reprezentował barwy kilku klubów (Cresovii Grodno, AZS Wilno oraz Warszawianki). Był także 7-krotnym reprezentantem Polski w meczach międzypaństwowych (w latach 1936-1939) oraz 9-krotnym mistrzem kraju w takich dyscyplinach jak skok wzwyż (1936, 1939), pchniecie kulą (1936-1938), rzut dyskiem (1936, 1937), rzut oszczepem (1938), 10-bój (1937)6.
Witold Gerutto uczestniczył także w mistrzostwach Europy w Paryży w 1938 r. To właśnie tam odniósł swój największy życiowy sukces, zdobywając w 10-boju tytuł wicemistrza. Jego wynik (7006 pkt.) był zarówno rekordem Polski, jak i rekordem życiowym Witolda7. Dziesięciobój jest jedną z najbardziej wymagających dyscyplin w lekkoatletyce, łączącą konkurencje takie jak bieg na 100 metrów, skok w dal, pchnięcie kulą, skok wzwyż, bieg na 400 metrów, rzut dyskiem, skok o tyczce, rzut oszczepem oraz bieg na 1500 metrów. Zawody te testują wszechstronność, wytrzymałość oraz siłę każdego sportowca.
Wojna i losy powojenne
Po wybuchu II wojny światowej pierwszy okres okupacji Witold spędziłw Warszawie, gdzie zawarł związek małżeński z Barbarą Jemielewską. W czasie powstania Warszawskiego został wywieziony do Rzeszy. Tam pracował w fabryce Zeissa jako „mechanik precyzyjny”. Udało mu się przeżyć wojnę8. Po jej zakończeniu powrócił do działalności sportowej. Do jego największych powojennych osiągnięć należał udział w Igrzyskach Olimpijskich w Londynie w 1948 r.9 W kolejnych latach skupił się na działalności trenerskiej.
Witold Gerutto był postacią nietuzinkową. Pochodził z rodziny emigracyjnej i przybył do Europy, która była miejscem dla niego obcym. Udało mu się jednak odnaleźć w swojej sportowej pasji i dobywać kolejne sukcesy. Witold Gerutto jako człowiek urodzony w Harbinie, a więc z dala od Europy, a jednak związany z polską kulturą i patriotyzmem, jest przykładem losów wielu Polaków, którzy w wyniku historii musieli odnaleźć się w nowym miejscu, często walcząc o swoją tożsamość. Jego historia inspiruje i uczy, że niezależnie od okoliczności, warto dążyć do swoich celów, a trudności mogą stać się motywacją do osiągania sukcesów.
- Witold Gerutto, Wikipedia, wolna encyklopedia. Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Gerutto (dostęp: 17.12.2024). ↩︎
- K. Kmieciak, Harbin: zapomniane polskie dziedzictwo w sercu Mandżurii, Portal Ponad Granicami, źródło: https://ponadgranicami.org/harbin-zapomniane-polskie-dziedzictwo-w-sercu-mandzurii/ (dostęp: 18.12.2024.) ↩︎
- Harbin, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Harbin (dostęp: 18.12.2024). ↩︎
- Witold Gerutto, portal Olimpijski.pl, źródło: https://olimpijski.pl/olimpijczycy/witold-gerutto/ (dostęp: 18.12.2024). ↩︎
- Tamże. ↩︎
- Tamże. ↩︎
- Tamże. ↩︎
- Tamże. ↩︎
- Witold Gerutto, Wikipedia, wolna encyklopedia… poz. cyt. ↩︎
Bibliografia:
- Harbin, Wikipedia, wolna encyklopedia, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Harbin (dostęp: 18.12.2024).
- Kmieciak K., Harbin: zapomniane polskie dziedzictwo w sercu Mandżurii, Portal Ponad Granicami, źródło: https://ponadgranicami.org/harbin-zapomniane-polskie-dziedzictwo-w-sercu-mandzurii/ (dostęp: 18.12.2024.)
- Witold Gerutto, portal Olimpijski.pl, źródło: https://olimpijski.pl/olimpijczycy/witold-gerutto/ (dostęp: 18.12.2024).
- Witold Gerutto, Wikipedia, wolna encyklopedia. Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Gerutto (dostęp: 17.12.2024).
