Fot. Tim Green from Bradford, CC BY 2.0
Fryderyk Chopin, jeden z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych, znany na całym świecie ze swojej wyjątkowej wirtuozerii fortepianowej, pozostawił ślad w sercach rodaków i w historii europejskiej kultury. Chociaż kojarzony głównie z Paryżem, gdzie spędził większą część swojego dorosłego życia, w 1848 r. Chopin odbył swoją jedyną podróż do Manchesteru, gdzie dał koncert, który zgromadził największą publiczność w jego karierze (1200 osób). Ten wyjątkowy występ stał się symbolem związku polskiego artysty z Wielką Brytanią, a w 2011 r. w Manchesterze odsłonięto jeden z największych na świecie pomników ku czci Chopina.
Chopin w Manchesterze, czyli muzyka i pomnik ku czci mistrza
Rok 1848 zapisał się na kartach historii jako czas rewolucji, które przetaczały się przez Europę. To także rok, w którym Fryderyk Chopin, już wówczas uznany kompozytor i pianista, odbył swoją pierwszą i jedyną podróż do Wielkiej Brytanii. W jej trakcie odwiedził Manchester, gdzie dał niezapomniany koncert, pozostawiając trwały ślad w pamięci tamtejszej publiczności.
Kompozytor, już wtedy ciężko chory na gruźlicę, odbywał swoją podróż w nadziei na poprawę zdrowia, ale przede wszystkim w celu zebrania funduszy, które miały pomóc mu w trudnych warunkach życia. Na zaproszenie swego przyjaciela, znanego pianisty i kompozytora Charlesa Hallé, Chopin zgodził się zagrać koncert w Manchesterze, jednym z największych miast przemysłowych Wielkiej Brytanii.
9 sierpnia 1848 r. na łamach lokalnej gazety Manchester Guardian pojawiło się ogłoszenie o koncercie Chopina, który miał odbyć się w prestiżowej sali Gentleman’s Concert Hall. Było to miejsce spotkań Manchester Gentleman’s Concert Society, które stanowiło jedno z najważniejszych centrów muzycznych tamtych czasów. Chopin wybrał na ten występ wyjątkowy instrument – pianino Broadwood Patent Repetition Grand Pianoforte No. 17047, wyprodukowane w Londynie. Pianino to zostało wybrane wspólnie z Jane Stirling, szkocką przyjaciółką kompozytora, która towarzyszyła mu w tej podróży.
Ten występ miał dla Chopina szczególne znaczenie, gdyż koncertował w trudnym dla siebie okresie zdrowotnym. Mimo postępującej choroby, jego interpretacje były pełne energii i doskonałej techniki, co tylko potwierdzało jego status jednego z najwybitniejszych pianistów epoki.
Pomnik ku czci Chopina – hołd dla wielkiego artysty
Wspomnienie o koncercie Fryderyka Chopina w Manchesterze nie zatarło się wraz z upływem czasu. Wręcz przeciwnie, wydarzenie to stało się inspiracją do stworzenia największego na świecie (poza Polską) pomnika kompozytora. W 2010 r. z inicjatywy polskich i brytyjskich miłośników Chopina, rozpoczęto prace nad monumentem, który miał upamiętnić jego pobyt w Manchesterze. Ostatecznie pomnik, autorstwa polskiego rzeźbiarza Roberta Sobocińskiego, został odsłonięty 16 września 2011 r. w centrum miasta, przy ulicy Deansgate.
Rzeźba, wykonana z brązu, ma imponujące wymiary. Chopin został przedstawiony przy fortepianie, z towarzyszącą mu muzą. Mierzy on aż 4,5 metra wysokości, a szerokość monumentu wynosi 2,5 metra. Autor pozostawił odbiorcom możliwość interpretacji – muza może przedstawiać jedną z ważnych kobiet w życiu Chopina: George Sand, Delfinę Potocką, a może Jane Stirling, której twarz uwieczniono na rzeźbie.
Wybór miejsca odsłonięcia pomnika nie jest przypadkowy. Deansgate to jedna z najważniejszych ulic Manchesteru, położona w pobliżu miejsca, gdzie dawniej znajdowała się Gentleman’s Concert Hall. Monument nie tylko przypomina o historycznym koncercie, ale też symbolizuje więzi, jakie łączyły Fryderyka Chopina z brytyjskimi melomanami.
W ceremonii odsłonięcia pomnika wzięli udział ważni przedstawiciele polskich i brytyjskich władz. Ambasador RP w Wielkiej Brytanii, Barbara Tuge-Erecińska, wraz z przedstawicielami Konsulatu Generalnego RP w Manchesterze, Senatu RP i Ministerstwa Spraw Zagranicznych, podkreślili, jak istotne jest upamiętnienie tej wielkiej postaci. Pomnik Chopina to symbol polsko-brytyjskiej współpracy kulturalnej, której fundamentem stały się wspomnienia związane z wielkim koncertem sprzed lat.
Znaczenie dla współczesności
Dla współczesnych mieszkańców Manchesteru pomnik Chopina to nie tylko wyraz hołdu dla wielkiego kompozytora, ale także miejsce refleksji nad wartością muzyki klasycznej i jej wpływem na kulturę. Każdego roku w okolicach pomnika odbywają się koncerty plenerowe, które mają na celu popularyzację muzyki Chopina wśród młodych pokoleń.
Muzyka Chopina, pełna liryzmu, emocji i technicznej perfekcji, stała się elementem łączącym różne kultury i narodowości. Jego koncert w Manchesterze oraz monumentalny pomnik są świadectwem tego, jak silny wpływ wywarł na brytyjską kulturę. Przypominają, że wielka sztuka nie zna granic – zarówno tych geograficznych, jak i czasowych.
