Adam Mickiewicz, wielki poeta romantyczny, zmarł w Stambule w 1855 r. Jego ostatnie dni spędzone w tej odległej metropolii pozostawiły trwały ślad, którego świadectwem jest Adam Mickiewicz Müzesi, czyli Muzeum Adama Mickiewicza w Stambule. To niezwykłe miejsce przyciąga miłośników literatury i historii, oferując unikalne spojrzenie na życie i twórczość wieszcza w jego ostatnich chwilach.
Czym jest Adam Mickiewicz Müzesi?
Muzeum Adama Mickiewicza, będące oddziałem Muzeum Sztuki Tureckiej i Islamskiej, powstało dzięki współpracy z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie oraz wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Znajduje się na rogu ulic Adama Mickiewicza i Tatli Badem, w historycznej dzielnicy Pera (dzisiejsze Beyoğlu), która w czasach poety była ubogą dzielnicą, pełną zaułków i obdrapanych kamienic.
Historia muzeum sięga 1877 r., kiedy to Józef Ratyński, polski przemysłowiec, odkupił zniszczony przez pożar dom, w którym Mickiewicz spędził ostatnie tygodnie swojego życia. Ratyński odbudował budynek wiernie odwzorowując oryginał i umieścił na nim tablicę upamiętniającą poetę. Obecne muzeum otwarto dopiero w 1955 r., w stulecie śmierci Mickiewicza.
Mickiewicz w Turcji – ostatnia podróż
Adam Mickiewicz przybył do Turcji w czasie wojny krymskiej, agitując na rzecz Legionów Polskich. Wraz z Armandem Lévy i Henrykiem Służalskim wynajęli skromny dom od pani Rudnickiej. Lokum to znajdowało się w ubogiej dzielnicy Pera i było, jak opisują współczesne relacje, smutnym, wilgotnym miejscem z minimalnym wyposażeniem. Warunki te nie sprzyjały zdrowiu Mickiewicza, który zmarł 26 listopada 1855 r. w niejasnych okolicznościach – prawdopodobnie na cholerę, choć niektórzy badacze sugerują otrucie. Po śmierci Mickiewicza jego ciało zostało początkowo pochowane w Paryżu, a dopiero w 1890 r. przeniesione do katedry na Wawelu.
Architektura i wnętrza muzeum Mickiewicza w Stambule
Muzeum mieści się w asymetrycznym, murowanym budynku z kremową fasadą, przylegającym do wyższej oficyny. Zewnętrzne segmenty są szerokie na dwa otwory okienne, a środkowy na trzy, wszystkie okratowane. Budynek ma zróżnicowaną wysokość, z jednopiętrowym lewym skrzydłem zakończonym wykuszem z balkonem oraz dwupiętrowymi segmentami środkowym i prawym.
Wewnątrz znajdują się trzy symetrycznie rozmieszczone sale oddzielone korytarzem i wąską klatką schodową, która ledwo pomieściła trumnę z ciałem poety. Muzeum oferuje wystawy podzielone na cztery etapy życia Mickiewicza, rozmieszczone na różnych kondygnacjach oraz pamiątkową kryptę w piwnicy, gdzie przez miesiąc spoczywało ciało poety.
Eksponaty i wystawy
Zbiory muzeum obejmują popiersia Mickiewicza, reprodukcje obrazów, litografie, rzeźby oraz dziewiętnastowieczny kufer podróżny. Szczególną uwagę przyciąga diorama przedstawiająca Stambuł z łodziami na Bosforze i Hagią Sofią w tle. Ściany klatki schodowej zdobią fotoplastykony z obrazami dawnej Turcji, a na parterze znajdują się tablice z życiorysem poety i zadrukowane poezją bloczki, które zwiedzający mogą zabrać jako pamiątkę. W 2018 r. przeprowadzono prace konserwatorskie symbolicznego grobu Mickiewicza, zabezpieczając płytę nagrobną i odnawiając pamiątkowe tablice.
Refleksje nad Bosforem
Adam Mickiewicz Müzesi w Stambule to miejsce, które warto odwiedzić, aby poczuć atmosferę ostatnich dni wieszcza. Dzięki spokojnej lokalizacji i niezbyt tłumnie odwiedzanym wystawom, każdy może w swoim tempie oddać się refleksji nad życiem i twórczością jednego z największych polskich poetów.
